TRANH CHẤP VỀ XÁC ĐỊNH CHA, MẸ, CON: "TRUY NHẬN" CHA SAU 20 NĂM

MINH TRÍ Phường ra quyết định xác nhận cha cho con nhưng tòa bác vì cho rằng làm không đúng. Nếu sự xác nhận là tự nguyện và không có tranh chấp thì phường được quyền công nhận. Đang mang thai cô S. hơn bảy tháng nhưng giữa năm 1986, mẹ cô vẫn quyết định ly hôn. Dù cha cô không đồng ý vì vợ đang có mang nhưng cuối cùng TAND quận 4 (TP.HCM) vẫn cho người mẹ được như ý. Hai tháng sau, cô S. được sinh ra và được đăng ký khai sinh tại UBND phường 16, quận 4. Trong giấy khai sinh bỏ trống phần người cha. Năm 1991, người cha mất nhưng mẹ S. không hay biết… Phường công nhận, tòa không chịu Năm 2007, mẹ cô S. đến UBND phường 16, tình cờ phát hiện thông báo cho biết cha cô chết để lại căn nhà nhưng không có người thừa kế. Biết đây là sự nhầm lẫn, bà vội vàng vào phường hỏi và làm thủ tục nhận cha cho con. Ngày 6-12-2007, UBND phường đã ra quyết định công nhận cha cho S. Biết được tin này, vài người em của cha S. đã khởi kiện ra tòa quận 4 yêu cầu hủy quyết định công nhận này của phường.   Mới đây, xét xử vụ án, tòa cho rằng UBND phường đã ra quyết định chưa đúng pháp luật, cần phải hủy để giải quyết lại. Theo tòa, “Vào thời điểm cô S. lập thủ tục xin nhận cha, UBND phường biết rõ người này chết nhưng không điều tra, xác minh làm rõ quan hệ huyết thống giữa hai người. UBND cũng chưa mời các anh chị em ruột của người cha đến hỏi ý kiến để xác định thẩm quyền giải quyết thuộc tòa hay UBND. Phường chỉ căn cứ vào cam kết của hai người làm chứng mà ra quyết định công nhận cha con là chưa đúng”. Tòa thụ lý sai? Theo luật định, người khiếu nại phải là người có quyền lợi liên quan trực tiếp đến quyết định hành chính, hành vi hành chính. Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại nếu không liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp trực tiếp của người khiếu nại tòa sẽ không thụ lý. Một thẩm phán Tòa hành chính TAND TP.HCM cho rằng trường hợp này, người có liên quan trực tiếp đến quyết định công nhận cha cho con là người cha, mẹ và S. Em của người cha không phải là người trực tiếp liên quan đến quyết định hành chính. Do vậy, tòa quận có thể từ chối thụ lý vụ án. Bà Trịnh Thị Bích – Trưởng phòng Hộ tịch-Lý lịch tư pháp-Quốc tịch, Sở Tư pháp TP.HCM cũng đồng tình với ý kiến này. “Mặc dù cha, mẹ S. đã ly hôn nhưng khi đó người mẹ đang mang thai S. Theo pháp luật, S. vẫn là con chung. Khi quyết định công nhận cha, mẹ, con, cán bộ tư pháp dựa trên hai nguyên tắc cơ bản là tự nguyện và không có tranh chấp. Giả sử có người khác tự nhận là cha của S. thì cơ quan chức năng mới xem xét, giải quyết.” Ông Hoàng Trung Toàn – cán bộ tư pháp phường 16 cũng cho biết theo Nghị định 70 năm 2001, nếu người vợ mang thai sau khi bản án hoặc quyết định ly hôn có hiệu lực không quá 300 ngày thì đứa con vẫn được công nhận là con chung. S. chỉ sinh ra sau bản án có hiệu lực hơn hai tháng. Đồng thời S. đã làm tường trình và cam kết việc nhận cha. Do vậy phường ra quyết định là đúng thẩm quyền. Từ những nhận định trên, UBND phường 16 cho biết sẽ kháng cáo bản án. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc diễn biến mới của vụ án này.

Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 11-2-2008 có đăng bài “Xác nhận cha đã chết, làm sao cho đúng?” phản ánh một sự việc tương tự (Đọc bài viết này tại đây). Năm 1991, ông T. và bà N. chung sống như vợ chồng. Mặc dù đang có mang nhưng vì bất hòa nên bà bỏ nhà ra đi. Ông T. kết hôn với người khác, sinh được hai người con. Năm 2005, ông T. qua đời. Đứa con giữa ông T. và bà N. được mọi người trong gia đình ông T. nhận là người thân. Họ lập thành văn bản và hứa cho cháu thừa kế một phần di sản. Bà N. ra UBND phường Bình Trị Đông (quận Bình Tân, TP.HCM) làm thủ tục truy nhận cha cho con. UBND phường ra quyết định công nhận. Người vợ sau của ông T. đã khởi kiện yêu cầu hủy quyết định này và được Tòa quận Bình Tân đồng ý. Trong bản án, tòa có đưa ra nhiều điều khoản vận dụng. Tuy nhiên, Báo Pháp Luật TP.HCM đã đưa ra nhiều chứng cứ pháp luật chứng minh việc xét xử của tòa chưa hợp lý.