THỰC TIỄN ĐĂNG KÝ KẾT HÔN: MẤT QUYỀN LÀM VỢ

ĐỨC MINH Viện lẽ hồ sơ trước đây chưa đầy đủ, UBND huyện đã hủy bỏ giấy chứng nhận kết hôn của đương sự. Chị D. (ngụ Hà Nội) yêu người thầy lớn hơn mình 37 tuổi. Người thầy tên T., góa vợ đã lâu. Cuối tháng 1-2007, hai người đi đăng ký kết hôn và được UBND xã Phù Lưu Tế (huyện Mỹ Đức) cấp giấy chứng nhận kết hôn. Cuộc hôn nhân ngắn ngủi Sau ngày cưới, vợ chồng chị D. vào Đà Nẵng để ra mắt họ hàng và làm giỗ cho người vợ đầu của ông T. Không may, ông T. bị đột tử do mang sẵn căn bệnh huyết áp cao và tiểu đường. Tính ra, hôn nhân của họ kéo dài chưa đầy tuần lễ. Khi mất, ông T. có để lại một căn hộ và một biệt thự. Hai năm sau đó, chị D. đi bước nữa. Tháng 2-2009, chị D. được UBND xã Phù Lưu Tế xác nhận “đã đăng ký kết hôn một lần, chồng chết, hiện độc thân”. Tuy nhiên, chỉ một tháng sau khi có xác nhận này, UBND xã Phù Lưu Tế đã mời chị đến hòa giải với… con gái ông T. về hôn nhân trước. Tại đây, chị hết sức bất ngờ khi được biết vào tháng 10-2007, từ phản ánh của con gái ông T., UBND xã Phù Lưu Tế đã ra quyết định thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận kết hôn giữa chị với ông T. Lý do: hai người vi phạm thủ tục đăng ký kết hôn. Cụ thể, hồ sơ kết hôn của chị D. và ông T. thiếu tờ khai đăng ký kết hôn của cả hai; giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của ông T. đã hết hạn sử dụng do được cấp từ năm 2005. Khi ra quyết định thu hồi này, UBND xã Phù Lưu Tế đã không thông báo cho chị D. Theo Nghị định 158 ngày 27-12-2005 của Chính phủ (về đăng ký và quản lý hộ tịch) thì UBND cấp xã không có thẩm quyền thu hồi, hủy bỏ các giấy tờ hộ tịch do mình cấp sai, thẩm quyền này thuộc về UBND huyện. Vì lẽ này, tháng 4-2009, UBND huyện Mỹ Đức đã ra quyết định hủy bỏ quyết định trái thẩm quyền nói trên của UBND xã Phù Lưu Tế, đồng thời thu hồi, hủy bỏ, xóa đăng ký kết hôn của chị D. và ông T.   Sở Tư pháp Hà Nội cũng đồng ý cách xử lý này của UBND huyện Mỹ Đức. Theo Sở, việc UBND xã Phù Lưu Tế cấp giấy chứng nhận kết hôn khi thiếu tờ khai đăng ký kết hôn và giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là trái với khoản 1 Điều 18 Nghị định 158. Xử lý sao mới ổn thỏa? “Nếu hồ sơ không hợp lệ, tại sao xã không kịp thời hướng dẫn tôi và anh T. bổ sung giấy tờ mà vẫn cấp giấy chứng nhận kết hôn cho chúng tôi? Giờ anh T. đã mất, việc bị hủy giấy chứng nhận kết hôn đồng nghĩa với việc tôi và anh ấy không được công nhận là vợ chồng dù trên thực tế chúng tôi đã từng là vợ chồng…” – chị D. nghẹn ngào nói. Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Quốc Cường – Phó vụ trưởng Vụ Hành chính tư pháp (Bộ Tư pháp), nhận xét: “Về hình thức, UBND huyện Mỹ Đức không làm sai quy định khi ra quyết định thu hồi giấy chứng nhận kết hôn của chị D. Nhưng do cán bộ hộ tịch cũng có lỗi vì đã không hướng dẫn các đương sự hoàn chỉnh hồ sơ kết hôn nên việc thu hồi đó có phần máy móc. Lý ra địa phương nên điều tra, xác minh xem chị D., ông T. có vi phạm các điều kiện kết hôn hay không và nếu họ chỉ vi phạm về thủ tục nhưng không vi phạm điều kiện kết hôn thì không nên hủy”. Ông Cường đặt giả thiết nếu người chồng còn sống, UBND xã có thể yêu cầu hai người hoàn thiện hồ sơ chứ không để UBND huyện hủy bỏ giấy chứng nhận kết hôn rồi bắt các đương sự làm lại thủ tục. “Trong thực tiễn áp dụng pháp luật, nếu có trường hợp nào thấy băn khoăn, chưa yên tâm, các cơ quan tư pháp địa phương nên gửi văn bản xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Tư pháp rồi hãy ra quyết định” – ông Cường lưu ý.

Nội dung vụ việc này tương tự như trường hợp chị Nguyễn Thùy Dương hỏi trên trang thông tin pháp luật dân sự và Civillawinfor đã có ý kiến tham vấn về vấn đề này