Quyền nhân thân của cá nhân: khi người sống bị khai tử

Bệnh viện lẫn thân nhân của “người chết” đều có lỗi nên mới dẫn đến cớ sự. Qua nhiều trở ngại, cuối cùng cô P. cũng được xóa tên khỏi sổ khai tử và xin nhập hộ khẩu trở lại. Hơn sáu năm nay, bà Nguyễn Thị G. (phường 25, quận Bình Thạnh, TP.HCM) loay hoay chạy tới lui làm thủ tục xin nhập lại hộ khẩu cho con gái của bà đã bị cắt hộ khẩu trước đây. Vướng mắc bắt nguồn từ khi con gái của bà bị khai tử từ năm 1998 bất thình lình trở về nhà vào tháng 12-2002. Nhận diện nhầm Theo trình bày của bà G., con gái bà là HTNP (năm nay 47 tuổi) bị bệnh tâm thần, đi lạc từ năm 1997. Đến tháng 1-1998, bà G. nhận được tin báo tại Bệnh viện An Bình có phụ nữ vô danh chết. Do xác của người này đã bị thiêu nên bà không trực tiếp nhận diện con được mà chỉ nhận diện qua ảnh chụp xác chết. Thấy giống cô P. nên gia đình đã nhận giấy báo tử của Bệnh viện An Bình và làm thủ tục khai tử cho cô P. tại UBND phường 25 (quận Bình Thạnh). Tháng 12-2002, bà G. bất ngờ nhận được tin báo của Bệnh viện Tâm thần tỉnh Dăk Lăk đề nghị bà liên hệ với bệnh viện để nhận cô P. về. Gia đình bà khấp khởi mừng thầm đến nhận con nhưng lần này bà đã cẩn thận đề nghị bệnh viện cung cấp các giấy tờ chứng minh con mình đã được điều trị nhiều năm tại đây. Sau khi xác định đúng là cô P., bà G. đưa con về nhà chăm sóc đến nay. Tuy nhiên, từ khi trở về, cô P. không có giấy tờ tùy thân và sống tại địa phương với hồ sơ pháp lý là đã chết. Gia đình bà G. nhiều lần làm đơn gửi công an quận xin nhập lại hộ khẩu cho cô P. nhưng đều bị từ chối với lý do cô P. đã được khai tử từ năm 1998. Quên kiểm tra dấu vân tay Phòng Tư pháp quận Bình Thạnh lúng túng trước trường hợp của cô P. Do đó, Phòng Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp TP.HCM hướng dẫn về trình tự, thủ tục, thẩm quyền hủy bỏ giấy khai tử cấp sai trước đây đối với trường hợp “người chết trở về” khá hy hữu này. Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Điều 81 Bộ luật Dân sự quy định trường hợp thân nhân có thể yêu cầu tòa án tuyên bố một người là đã chết khi người đó mất tích lâu năm. Nếu người được tuyên bố là đã chết trở về thì họ có quyền yêu cầu tòa hủy quyết định tuyên bố đã chết (Điều 83). Tuy nhiên, trường hợp cô P. không thuộc diện tuyên bố đương sự đã chết mà là do báo tử nhầm, dẫn đến khai tử nhầm theo. Hiện pháp luật chưa có quy định cụ thể về trường hợp này. Tuy nhiên, có thể áp dụng điều khoản tương tự để hủy giấy chứng tử và cho đương sự nhập hộ khẩu trở lại. Luật sư Hậu cho rằng ở đây, Bệnh viện An Bình đã bỏ qua một thủ tục khá quan trọng đối với trường hợp người chết vô danh là trước khi thiêu, chôn cất… bệnh viện phải báo để công an lấy dấu vân tay người chết lưu lại hồ sơ. Khi đối chiếu với kho tàng thư chứng minh nhân dân của Công an TP sẽ biết ngay đó có phải là cô P. hay không. Thực tế ai là người đã chết và được thiêu lần đó thì không thể xác định được. Xóa tên người sống khỏi sổ khai tử Ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó phòng Hộ tịch-Lý lịch tư pháp-Quốc tịch (Sở Tư pháp TP), cho biết Sở phải đề nghị Công an TP kiểm tra lại dấu vân tay của người trở về. Sau khi mời cô P. đến lấy dấu vân tay, đối chiếu với tàng thư, Công an TP đã có văn bản xác nhận hai dấu vân tay là của cùng một người. Do đó, Sở Tư pháp đề nghị Phòng Tư pháp quận Bình Thạnh hướng dẫn UBND phường 25 ra quyết định thu hồi bản chính lẫn bản sao giấy chứng tử của cô P., đồng thời xóa tên cô P. khỏi sổ khai tử năm 1998, tạo điều kiện cho cô P. làm thủ tục nhập hộ khẩu trở lại. SOURCE: BÁO PHÁP LUẬT TPHCM - THANH HẢI