NGHỊ ĐỊNH VỀ HỌ, HỤI, BIÊU, PHƯỜNG

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 144/2006/NĐ-CP quy định về hình thức họ, hụi, biêu, phường; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của những người tham gia họ. Theo đó, nghiêm cấm việc tổ chức hình thức họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là họ) để cho vay nặng lãi, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản riêng công dân. Nghị định cũng nêu rõ, quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia họ là nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân. Cho vay nặng lãi là trái luật Có hai hình thức họ là họ không lãi và họ có lãi, trong đó họ có lãi gồm họ đầu thảo và họ hưởng hoa hồng. Chủ họ phải trả lãi đối với các phần họ giao chậm theo mức lãi do các bên thỏa thuận, nếu không có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được thì áp dụng mức lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố tương ứng với thời gian giao chậm tại thời điểm giao các phần họ. Theo Điều 10 của nghị định quy định về lãi suất: “Trong trường hợp họ có lãi thì lãi suất đối với phần họ được thực hiện theo quy định tại Điều 476 của Bộ Luật Dân sự”. Nghị định 144/2006/NĐ-CP ban hành được đông đảo dư luận đánh giá rất cao bởi những tác động tích cực đến đời sống kinh tế – xã hội. Nhưng nhìn từ góc độ các chuyên gia pháp lý về ngân hàng, các nghị định mới ban hành cần xây dựng trên những “sườn” pháp lý vững chắc có như vậy tính khả thi của các văn bản pháp luật sẽ cao hơn. Điều 476 của Bộ luật Dân sự đang được kiến nghị sửa đổi theo hướng chủ động cho các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng. Qua đây, các cơ quan soạn thảo cũng nên có hướng dẫn mới về mức lãi suất thực tế hơn đối với từng loại hình dịch vụ tài chính. Trong trường hợp có tranh chấp về họ hoặc phát sinh từ họ thì tranh chấp đó được giải quyết bằng thương lượng, hòa giải hoặc theo yêu cầu của một hoặc nhiều người tham gia họ, tranh chấp đó được giải quyết tại Tòa án theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự. Theo quy định tại khoản 1 Điều 476 Bộ luật Dân sự 2005 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2006), lãi suất vay trong các hợp đồng vay tài sản, bao gồm cả các hợp đồng tín dụng do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố đối với loại cho vay tương ứng. Nói cách khác, thỏa thuận về lãi suất cho vay cao hơn 150% lãi suất cơ bản do NHNN là trái pháp luật. Theo quy định hiện hành, Ngân hàng Nhà nước công bố lãi suất cơ bản theo định kỳ hàng tháng, do đó, mức trần lãi suất cho vay tối đa trên thị trường cũng thay đổi tương ứng theo từng tháng. Ví dụ trong các tháng gần đây, từ tháng 1 – 9/2006, NHNN đều công bố mức lãi suất cơ bản là 8,25%/năm. Như vậy, mức lãi suất vay trên thị trường cũng sẽ không được phép vượt quá 150% mức lãi suất cơ bản trên tức khoảng 12,375% /năm. Ấn định lãi suất có khả thi? Tuy nhiên, ngay từ khi Bộ luật Dân sự 2005 chưa ra đời đã có rất nhiều ý kiến trái ngược nhau về quy định mức lãi suất trên thị trường tại Điều 476, đặc biệt là các ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ (NHNN) Nguyễn Ngọc Bảo, quy định tại Điều 476 kể trên không phù hợp với chủ trương tự do hoá lãi suất. Khi tham gia góp ý xây dựng luật, Ngân hàng Nhà nước đã kiến nghị với các cơ quan chức năng không nên có những quy định mang tính hành chính áp đặt với lãi suất. Thực tế hiện nay đã có nhiều hợp đồng tín dụng giữa DN và ngân hàng có lãi suất cao hơn rất nhiều mức 12,375%/năm. Giám đốc một DN giấu tên đã cho biết, DN của ông đã vay tín dụng NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 500 triệu đồng với mức lãi suất 16,8%/năm. Với lãi suất trên 12,375%/năm ấn định hiện hành, chắc chắn không ít tổ chức họ có lãi sẽ gặp rắc rối trước pháp luật. Tuy nhiên, mức lãi suất này đã khiến ngay cả các ngân hàng và các tổ chức tín dụng cũng gặp rất nhiều khó khăn. Khi tranh chấp xảy ra, các tổ chức tín dụng có thể không thu được tiền lãi từ hợp đồng tín dụng có mức lãi suất cho vay vượt quy định và thoả thuận cho vay có thể bị vô hiệu hoá.