LUẬT THUẾ THU NHẬP: CHƯA RA ĐÃ LẠC HẬU

VĨNH KHANG 4 triệu đồng là mức khởi điểm tính thuế thu nhập cá nhân (sẽ có hiệu lực từ 1/1/2009) đã bị nhiều ý kiến cho rằng sẽ “lạc hậu” ngay từ khi chưa đưa vào thực hiện. Điều này là hệ lụy của tình trạng lạm phát quá cao trong suốt 2 năm qua mà đỉnh điểm là những tháng đầu năm 2008. Thậm chí, có ý kiến cho rằng cần sửa đổi mức khởi điểm này theo hướng tăng cùng lạm phát. Ngay tại thời điểm xây dựng Luật thuế Thu nhập cá nhân, đã có quá nhiều ý kiến chuyên gia phản biện rằng mức khởi điểm chịu thuế quá thấp. Đặc biệt, các mức thuế suất, giảm trừ gia cảnh… không tính đến yếu tố trượt giá. Lấy số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, VND đã mất giá 45,6% từ năm 2001 đến cuối năm 2007. Song đến nay, mức khởi điểm chịu thuế vẫn chưa được điều chỉnh. Chỉ tính riêng 4 tháng đầu năm 2008, tốc độ trượt giá đã lên tới trên 12% cộng với khoảng chừng đó nữa của năm 2007 đã khiến những lo ngại ngày càng nhiều. Theo tính toán của các chuyên gia, từ nay đến 2009, lạm phát sẽ không có xu hướng giảm, vì thế Luật thuế Thu nhập cá nhân sẽ ngày càng… lạc hậu.   Tuy nhiên, đại diện Bộ Tài chính cũng đã khẳng định, mức khởi điểm đã được Quốc hội quyết định và sẽ thực hiện, hiện tại chưa có bất cứ một sự thay đổi nào. Hiện tại, Bộ Tài chính đang hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực hiện thuế Thu nhập cá nhân trên cơ sở mức khởi điểm là 4 triệu đồng/tháng. Nhưng hầu hết các chuyên gia kinh tế, cán bộ và người dân đều cho rằng trong bối cảnh hiện nay, việc điều chỉnh mức khởi điểm chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh… là hết sức cần thiết. Thậm chí, theo ông Vũ Xuân Tiền – Giám đốc Cty tư vấn VAFM Việt Nam thì sắc thuế đánh vào dân đều cần có những tiêu chí là vừa đảm bảo khoan sức dân, vừa đảm bảo khả năng đóng góp; đặc biệt là phải có tính khả thi. Ông Tiền cũng khẳng định: Luật chỉ khả thi và huy động được khả năng đóng góp của nhân dân khi mức thu nhập phải đảm bảo nhu cầu tiêu dùng, sinh hoạt phí và tích luỹ tối thiểu. Căn cứ vào những tiêu chí này thì sẽ thấy, mức khởi điểm chịu thuế 4 triệu đồng/tháng là quá thấp. Hơn nữa, trong bối cảnh hiện nay, Nhà nước đang có chủ trương giảm gánh nặng cho dân. Vì thế việc điều chỉnh mức khởi điểm chịu thuế là hành động thiết thực cho chủ trương này. Theo ông Tiền cần điều chỉnh mức khởi điểm chịu thuế khoảng 6 – 7 triệu đồng/tháng. Mặt khác, hiện nay, người dân và công chức sống tại các khu đô thị luôn chịu áp lực giá, phí, lệ phí, thuế… cao hơn các vùng khác. Bên cạnh đó, bản thân các điều tra xã hội học đều cho thấy Hà Nội hay TP HCM đều đã lọt vào danh sách có giá sinh hoạt đắt đỏ trong khu vực và thế giới. Vì vậy, mức khởi điểm chịu thuế sẽ thật sự “lạc hậu” rõ rệt đối với những vùng này. Tuy vậy, đại diện Bộ Tài chính lại cho rằng, thuế thu nhập thì phải đánh từ thu nhập đầu tiên nhưng chúng ta đưa ra giảm trừ cho cá nhân là 4 triệu đồng và giảm trừ cho người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng là đã xét đến đặc thù rất Việt Nam. Mức thu nhập 4 triệu và 5 triệu thì còn lâu chúng ta mới đạt được trong điều kiện hiện nay vì thế cũng có thể vui lòng với mức này. Tuy khởi điểm là 4 triệu nhưng phải 6-7 triệu đồng mới có thể phải nộp thuế vì tính giảm trừ cho người phụ thuộc. Còn với người độc thân, 5 triệu đồng cũng chỉ phải nộp 50.000 đồng – đó là mức chấp nhận được. Một vấn đề được nhiều người quan tâm hiện nay là việc kê khai và khấu trừ cho những người phụ thuộc sẽ thực hiện thế nào. Đại diện Bộ Tài chính cũng cho biết, thực tế chưa có nước nào mà cho giảm trừ gia cảnh nhiều như ở Việt Nam. Theo quy định cho giảm trừ gia cảnh cả ông bà, cô bác chú dì cậu mợ… với điều kiện những người này không có khả năng lao động hoặc hết độ tuổi lao động, không nơi nương tựa. Để được trừ thì phải thỏa mãn điều kiện là bản thân những người này không có thu nhập, tức là không có đồng thu nhập nào, không có tài sản, nhà, cửa hàng cho thuê… Hoặc là có thu nhập nào đó nhưng mức này thấp dưới mức 1/3, tức là dưới 533.000 đồng/tháng so với mức giảm trừ của người phụ thuộc. Vị đại diện Bộ Tài chính cũng nhắc lại, với Luật thuế Thu nhập cá nhân mới sẽ có nhiều người hiện nay đang nộp thuế thu nhập cao sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân vì cách tính thuế mới sẽ phụ thuộc vào gia cảnh của người nộp thuế. Ví dụ, bây giờ có những người sáu triệu đồng/tháng mà có hai con đang phải đóng thuế thu nhập cao là 100.000 đồng. Nhưng khi chuyển sang thuế thu nhập cá nhân thì họ đang nuôi hai con theo mức giảm trừ là 1,6 triệu đồng mỗi người tức là được giảm là 3,2 triệu đồng mà bản thân phải đóng thuế theo dự thảo nghị định nêu là 4 triệu đồng cho người chịu thuế được giảm trừ tức là 7,2 triệu đồng. Như vậy họ sẽ không phải nộp thuế như mức hiện nay nữa.