HOẠT ĐỘNG BẢO VỆ NGƯỜI TIÊU DÙNG TẠI SINGAPORE

CẠNH TRANH VÀ TIÊU DÙNG - Cùng với sự phát triển kinh tế và mở rộng hoạt độngkinh doanh buôn bán, các quy định bảo vệ quyền lợi NTD cũng ngày càng được nâng cao và có giá trị thực tế hơn. Cụ thể: bên cạnh các văn bản điều tiết đối với một số lĩnh vực đặc biệt như bán hàng đa cấp (Đạo luật kinh doanh đa cấp và Bán hàng theo mô hình kim tự tháp), các lĩnh vực chuyên ngành như ngân hàng, tài chính, dịch vụ…, năm 2003 Chính phủ Singapore đã thông qua Luật Bảo vệ người tiêu dùng (CFTA). Văn bản trên có hiệu lực từ 2004, được sửa đổi năm 2009 và được coi là văn bản chính quản lý hoạt động BVNTD, trong đó quy định: Thời hạn hiệu lực của các quyết định của cơ quan thi hành pháp luật được tăng từ 1 năm lên 2 năm. Các cơ quan trên bao gồm: Hiệp hội tiêu dùng Singapore (Consumers Association of Singapore – CASE) và Ủy ban Du lịch Singapore (The Singapore Tourism Board – STB). Cùng với sự gia hạn thời hạn cho các tổ chức có thẩm quyền, thời gian khởi hiện của NTD cũng được tăng từ 1 năm lên 2 năm. Ngoài ra, NTD có thể yêu cầu bồi hoàn khoản thanh toán cho hàng hóa, dịch vụ trong vòng 12 tháng sau khi thanh toán và doanh nghiệp phải thực hiện hoàn lại tiền trong vòng 60 ngày sau khi nhận được các giấy tờ cần thiết do NTD cung cấp. Các nội dung trên đều nhằm mục đích hỗ trợ hơn nữa cho NTD trong các vụ kiện với các doanh nghiệp, nhà cung cấp. Một số dịch vụ tài chính và dịch vụ khác (tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, giao dịch hàng hóa…) đã được bổ sung quy định trong CFTA. Các quy định này trước đây được điều chỉnh bởi các văn bản chuyên ngành như: Luật Ngân hàng, Luật các tổ chức tài chính, Luật Bảo hiểm… Lần sửa đổi năm 2009, các dịch vụ này được điều chỉnh không chỉ bởi Cơ quan tiền tệ Singapore hoặc Doanh nghiệp quốc tế Singapore mà còn được quy định trong CFTA.   Những sửa đổi trên đây tiếp tục hoàn thiện và thực sự mở rộng hơn nữa phạm vi bảo vệ quyền lợi NTD tại Singapore. Cùng với sự hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quản lý hoạt động BVNTD, sự tích cực hoạt động của các tổ chức, cơ quan BVNTD cũng góp phần mang lại hiệu quả thực tế, đảm bảo tính thực thi của pháp luật và duy trì môi trường tiêu dùng lành mạnh. Một trong những tổ chức hoạt động năng động và hiệu quả trong lĩnh vực này là Hiệp hội tiêu dùng Singapore – CASE. Thành lập từ năm 1971, CASE là tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, hoạt động hướng tới BVNTD thông qua các chương trình đào tạo và cung cấp thông tin, thúc đẩy môi trường, thực hành thương mại công bằng và đạo đức. Một trong những dấu ấn hoạt động của CASE là quá trình vận động hành lang giúp cho hoạt động BVNTD được thông qua vào năm 2004. Trong quá trình hoạt động của mình, CASE đã biên tập và xuất bản nhiều tập sách, tài liệu có tính chất giáo dục, cung cấp thông tin tiêu dùng hữu ích cho NTD: Các hành vi thương mại lành mạnh và người tiêu dùng (Fair trading & You), các kinh nghiệm tiêu dùng trong từng lĩnh vực cụ thể: shopping, điều hòa, vé máy bay, quần áo, mỹ phẩm, máy tính, đồ điện tử, giáo dục…, các hội thảo chuyên đề: tài chính y tế và kinh nghiệm thực tế về bảo hiểm y tế, các sự kiện cộng đồng: Chương trình ủng hộ Ngày Quốc tế tiêu dùng thế giới 15/3, các khóa đào tạo kiến thức và kinh nghiệm tiêu dùng cho các quốc gia khác… Đặc biệt, từ năm 1999 CASE đã hình thành và xây dựng Trung tâm hòa giải CASE nhằm tăng thêm công cụ và góp phân hỗ trợ NTD trong quá trình khởi kiện các doanh nghiệp, nhà sản xuất. Cho đến năm 2008 Trung tâm này đã có hơn 188 hòa giải viên, tỷ lệ hòa giải thành công là 70-80% vụ việc khiếu kiện. Trung tâm hoạt động có thu phí giải quyết khiếu nại, mức phí thu căn cứ vào giá trị hòa giải, thấp nhất là 5 đôla Singapore cho giá trị khiếu nại dưới 5000 đôla Sing, và cao nhất là 400 đôla Sing cho giá trị hơn 40000 đôla Sing. Nhằm xây dựng môi trường tiêu dùng lành mạnh, hỗ trợ các doanh nghiệp duy trì hình ảnh thương hiệu và giúp đỡ NTD trong việc tiêu dùng thông minh, từ năm 1999 CASE đã đưa vào hoạt động hệ thống chứng nhận CASETrust. Đây là hệ thống chứng nhận uy tín dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong những lĩnh vực ngành hàng nhất định, đáp ứng và duy trì được các tiêu chí do Chương trình đưa ra (phần lớn là các tiêu chí về chính sách thông tin, chính sách chăm sóc khách hàng, giải quyết khiếu nại, tổ chức cán bộ…). Hiện nay chứng nhận này được cấp cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực giáo dục, du lịch, website, kinh doanh ôtô, spa và chăm sóc sức khỏe. Nếu như biểu tượng CASETrust xuất hiện tại một cửa hàng có ý nghĩa đảm bảo các chính sách tiêu dùng chuẩn mực cho khách hàng thì biểu tượng Safety Mark của Spring Singapore chứng nhận mức độ an toàn của sản phẩm. Spring Singapore (Standards, Productivity, and Innovation Board) là đơn vị trực thuộc Bộ Công thương Singapore. Hoạt động của Spring gồm ba lĩnh vực: năng suất và đổi mới, tiêu chuẩn và chất lượng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chứng nhận Safety Mark của Spring hiện nay được cấp cho 45 danh mục hàng hóa, chủ yếu là các mặt hàng điện tử, thiết bị điện và thiết bị sử dụng khí gas. Các thiết bị này phải đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm nghiệm, được kiểm tra nghiêm ngặt tại một đơn vị với các dụng cụ đo lường chính xác, hiện đại của Spring. Sau khi đáp ứng những điều kiện này. sản phẩm sẽ được lưu thông trên thị trường với dấu hiệu Safety Mark – sản phẩm đã qua kiểm tra an toàn. Safety Mark không phải là tiêu chuẩn bắt buộc cho các hàng hóa bán tại Singapore nhưng nhờ hoạt động truyền thông và thương hiệu uy tín của mình, Safety Mark đã trở thành dấu hiệu tiêu dùng an toàn đối với phần lớn người dân Singapore. Người tiêu dùng Singapore có ý thức trong việc thực hiện quyền lợi của mình, doanh nghiệp Singapore có ý thức tuân thủ pháp luật, thực hiện tốt các quy định đảm bảo quyền lợi NTD nhưng trong thực tế vẫn phát sinh những vụ tranh chấp giữa NTD và doanh nghiệp. Để giải quyết các tranh chấp này, tại Singapore đã thành lập một tòa án dành riêng cho các tranh chấp nhỏ lẻ với tên gọi Tòa án phụ – SCT (Small Claims Tribunal) bên cạnh hệ thống tòa án của Singapore. SCT được thành lập từ năm 1985 với mục đích chính là cung cấp các cơ chế giải quyết tranh chấp nhỏ lẻ nhanh gọn và tiết kiệm chi phí. Giá trị tranh chấp tối đa tại SCT là 10000 đôla Sing và có thể nâng lên 20000 đôla Sing nếu có sự đồng ý bằng văn bản của các bên. SCT chỉ giải quyết một số tranh chấp phát sinh trong các lĩnh vực: hợp đồng mua bán hàng hóa, điều khoản dịch vụ, yêu cầu bồi thường phát sinh từ sai lầm cá nhân gây thiệt hại cho tài sản (trừ thiệt hại do xe máy gây ra), và hợp đồng cho thuê nhà ở. Chính sách phí của SCT cũng có sự ưu đãi riêng cho NTD, cụ thể, so với các đối tượng khác như: chủ nhà, chủ sở hữu, doanh nghiệp (không phải người tiêu dùng) thì mức phí của NTD thấp hơn rất nhiều. SCT ưu tiên sử dụng phương pháp hòa giải để giải quyết tranh chấp. Trường hợp hòa giải không thành thì sẽ sử dụng các phán quyết của SCT. Phán quyết của SCT được đảm bảo thi hành bởi một đơn vị trực thuộc tòa án Singapore (Subordinate Courts Bailiffs’ Section). Cụ thể, đối với án phạt tiền, trường hợp bên thua kiện không thi hành án phạt thì bên thắng kiện có thể yêu cầu bằng văn bản tịch thu tài sản lưu động của bên thua, đem bán đấu giá và thu lại tiền. Đối với các án phạt buộc thực hiện một hành động, nếu bên thua không thực hiện thì bên thắng có thể yêu cầu SCT thay thế án phạt này bằng án phạt tiền. Từ chỗ chỉ có hơn 3700 đơn kiện vào năm 1985, đến năm 2004 SCT đã nhận được hơn 29725 đơn kiện. Sự gia tăng số lượng đơn kiện trên thể hiện sự tin tưởng của NTD vào hệ thống xét xử nhanh gọn, hiệu quả của SCT. Từ những nội dung trên có thể thấy, Singapore là một quốc gia có rất nhiều điểm tiến bộ trong hoạt động BVNTD. Từ hệ thống văn bản pháp luật, các cơ quan thực thi và hệ thống Tòa án xét xử, Chính phủ Singapore đều dành riêng các cơ chế và nội dung cần thiết, đáp ứng được yêu cầu thực tế của NTD. Nhờ vậy, không chỉ quyền lợi của NTD được thực thi hiệu quả mà bản thân các doanh nghiệp cũng được tạo điều kiện phát triển lành mạnh, nền kinh tế đảm bảo phát triển bền vững, xã hội văn minh, môi trường sống được đảm bảo.