BẢO HỘ SỞ HỮU TRÍ TUỆ: THỰC THI KÉM

BÁ TÚ Theo đánh giá chung, VN đã có một hệ thống pháp luật hiện đại và phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về sở hữu trí tuệ (SHTT). Tuy nhiên, Cục trưởng Cục SHTT Trần Việt Hùng cũng phải thừa nhận, việc thực thi Luật SHTT vẫn còn nhiều hạn chế. VN có nhiều lực lượng tham gia thực thi Luật SHTT như thanh tra khoa học công nghệ, hải quan, công an, toà án… Nhưng theo ông Hùng, lực lượng thì đông nhưng chồng chéo. Đặc biệt, hệ thống toà án xét xử về xâm phạm SHTT còn rất yếu và thiếu. Kết quả xử phạt còn khiêm tốn Mặc dù việc xử lý vi phạm quyền SHTT có chiều hướng tăng từng năm cả về số vụ và số tiền. Tuy nhiên, so với thực tế vi phạm thì còn rất khiêm tốn. Theo báo cáo của Cục quản lý thị trường, năm 2007, Cục đã xử lý 2.496 vụ, tổng số tiền phạt khoảng trên 3,5 tỷ đồng. Năm 2008, số vụ xử lý là 2.766 vụ, số tiền phạt khoảng 7,9 tỷ đồng. Theo đánh giá của Cục SHTT, tình trạng xâm phạm quyền SHTT vẫn diễn ra phức tạp và ngày càng tinh vi. Đặc biệt, các dạng vi phạm liên quan đến sách báo, phim ảnh, băng đĩa… rất khó kiểm soát. Ông Huỳnh Tiết – GĐ Bến Thành Audeo – Video cho biết, một chương trình CD hiện nay đầu tư ban đầu khoảng 130 triệu đồng. Nhà sản xuất phải bán khoảng 10.000 đĩa mới thu hồi vốn nhưng thường thì mỗi chương trình chỉ bán được khoảng 2.000 đĩa. Đau xót hơn cả là đĩa vừa in thì đi đâu cũng thấy đĩa nhái bày bán từ giấu giếm đến công khai. Nếu đầu tư quay hình mất khoảng 350 – 400 triệu đồng thì số lỗ càng lớn hơn. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất hiện còn phải đối mặt với một dạng vi phạm “tinh vi” hơn nhiều. Đây là hàng trăm website nghe nhạc download miễn phí. Hai cú đánh này đã giết chết các nhà sản xuất âm nhạc. Theo đề xuất của ông Tiết, Bộ Giáo dục có thể đưa chương trình giảng dạy SHTT vào trường trung học và đại học. Vì thực tế hiện nay, rất nhiều người dân còn chưa hiểu rõ SHTT là gì. Thay đổi nhận thức về SHTT Theo các chuyên gia việc thay đổi nhận thức về SHTT là mấu chốt giải quyết vấn đề. Bảo vệ hiệu quả SHTT là chìa khoá duy trì mức độ đầu tư trực tiếp nước ngoài vào VN, đồng thời cũng là động lực thúc đẩy các DN đầu tư nghiên cứu phát triển công nghệ. Thực tế, hầu hết các DN hiện nay ít quan tâm đến đầu tư phát triển công nghệ. Theo bà Phạm Chi Lan – Chuyên gia kinh tế, các DN có vốn đầu tư nước ngoài tại VN gần như hoàn toàn không hề đầu tư phát triển công nghệ. Rất nhiều DN trong nước có tiềm năng đầu tư cũng chẳng mấy mặn mà. Cũng theo bà Lan, các DN vừa và nhỏ của VN vẫn hoàn toàn có khả năng đầu tư phát triển công nghệ. Cụ thể, các DN có thể hợp tác với các viện nghiên cứu, ký kết với các nhà khoa học đặt hàng…   Ông Trần Việt Hùng cũng đưa ra một số tồn tại, số lượng đăng ký sáng chế của các cá nhân, tổ chức VN chưa nhiều. Lực lượng thực thi đông nhưng chồng chéo nên hiệu quả rất hạn chế. Số vụ xâm phạm SHTT được đưa ra toà hàng năm đếm trên đầu ngón tay. Lý do, ngành toà án gần như chưa có thẩm phán đủ trình độ để xét xử vụ việc liên quan đến SHTT. Việc đưa thẩm phán đi đào tạo về SHTT ở nước ngoài cũng đang gặp nhiều khó khăn vì số lượng thẩm phán có trình độ ngoại ngữ quá hạn chế.