Thực tiễn áp dụng pháp luật về nuôi con nuôi xác lập nuôi con nuôi có nhiều rắc rối

Pháp luật về đăng ký nuôi con nuôi có những quy định cụ thể về việc xác lập quan hệ cha mẹ và con; giữa người nhận nuôi và người được nhận làm con nuôi, bảo đảm cho người được nhận làm con nuôi được chăm sóc, giáo dục phù hợp với đạo đức xã hội. Luật hiện hành cũng không cấm người độc thân không được quyền nhận con nuôi. Tuy nhiên, khi xác lập quan hệ nuôi con nuôi trong thời điểm độc thân và sau đó lại kết hôn, thì người còn lại có được quyền trở thành cha, mẹ nuôi hay không, điều này pháp luật còn bỏ ngỏ. Tháng 3.2009, ông Lâm Thành đến UBND xã T.D, huyện L.V, tỉnh Đồng Tháp yêu cầu đăng ký làm cha nuôi cháu bé chưa tròn một tuổi. Tại thời điểm đăng ký và xác lập quan hệ nuôi con nuôi thì ông Thành trong tình trạng độc thân, do đó khi đăng ký khai sinh cho con nuôi, bản chính giấy khai sinh chỉ có tên cha, không ghi tên mẹ. Sự việc tưởng chừng đơn giản, nhưng đến tháng 5.2010 ông Thành đăng ký kết hôn với bà Trần Thị Ngọc Hoa. Khi có giấy chứng nhận kết hôn, ông Thành đến UBND xã yêu cầu ghi tên người vợ mới cưới của mình vào giấy khai sinh của con nuôi để người con nuôi có cha, mẹ trong hồ sơ, sau này không ảnh hưởng đến tình cảm cha mẹ và thuận lợi trong cuộc sống. UBND xã đã tra cứu các quy định pháp luật, nhưng vẫn không rõ trường hợp trên có được giải quyết hay không, vì pháp luật hiện hành không quy định về trường hợp này. Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định rõ điều kiện của người được nhận làm con nuôi, theo đó một người chỉ có thể làm con nuôi của một người hoặc của cả hai người là vợ chồng. Tuy nhiên, trong điều luật này chỉ công nhận việc nuôi con nuôi khi tại thời điểm nhận nuôi con nuôi cả hai người là cha, mẹ nuôi phải là vợ chồng. Luật cũng như các văn bản hướng dẫn không quy định một người độc thân xác lập quan hệ nuôi con nuôi, sau đó kết hôn thì vợ/chồng của họ được quyền xác lập quan hệ nuôi con nuôi tiếp theo, để trở thành cha/mẹ nuôi. Điều này đã gây rắc rối cho chính quyền sở tại, khi người dân có yêu cầu giải quyết, như trường hợp của ông Thành. Mặt khác trên thực tế, khi nhận nuôi con nuôi ông Thành trong tình trạng độc thân, điều này hoàn toàn phù hợp với quy định và pháp luật không cấm. Nhưng sau đó, người vợ hợp pháp của ông Thành lại tiếp tục đăng ký nuôi con nuôi đối với đứa con nuôi của chồng mình thì liệu có mâu thuẫn với quy định chung về nuôi con nuôi hay không? (vì đứa con nuôi chỉ có thể làm con nuôi của một người, hoặc của cả hai người là vợ chồng).   Có ý kiến cho rằng, trong vụ việc này ông Thành đã được UBND xã cấp giấy chứng nhận kết hôn, do đó ông có yêu cầu ghi bổ sung họ và tên vợ vào giấy khai sinh của người con nuôi thì bà Hoa thì phải đến UBND xã – nơi cấp giấy khai sinh người con nuôi của ông Thành làm thủ tục hồ sơ xin nhận nuôi con nuôi của ông Thành làm con nuôi của mình. Sau khi có quyết định nuôi con nuôi, UBND xã sẽ bổ sung họ và tên bà Hoa vào giấy khai sinh của người con nuôi, từ đó bà Hoa sẽ là mẹ nuôi của con ông Thành. Điều này theo quy định của pháp luật chưa phù hợp, vì Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định một người chỉ có thể làm con nuôi của một người hoặc của cả hai người là vợ chồng. Việc bà Hoa tiếp tục yêu cầu được nhận con nuôi của ông Thành lần thứ hai là không đúng, dẫn đến việc hai người nhận nuôi một đứa con nuôi. Rắc rối từ trường hợp trên cho thấy, quy định pháp luật hiện hành chưa rõ, dẫn đến rắc rối cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết việc đăng ký nuôi con nuôi và gây khó cho công dân. Điều này cũng phát sinh nhiều cách hiểu và áp dụng luật khác nhau, dẫn đến giải quyết không thống nhất. Có thể, UBND xã áp dụng quy định: người con nuôi chỉ có thể làm con nuôi của một người, hoặc của cả hai người là vợ chồng tại bất kỳ thời điểm nào nên khi ông Thành xác lập quan hệ hôn nhân thì vợ của ông Thành cũng có quyền làm mẹ nuôi. Cũng có thể hiểu, quy định một người chỉ có thể làm con nuôi của một người hoặc của cả hai người là vợ chồng tại thời điểm nhận nuôi con nuôi, do đó khi vợ ông Thành muốn làm mẹ nuôi thì không thể giải quyết. Tránh tình trạng áp dụng luật không thống nhất, nên có hướng dẫn cụ thể để giải quyết vướng mắc, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân. SOURCE: NGƯỜI ĐẠI BIỂU NHÂN DÂN - NGUYỄN THANH XUÂN