THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM VIỆT NAM: LÀM MỚI ĐỂ VƯƠN LÊN

HOÀNG LIÊM – THU TUYẾT Sau hơn 2 năm gia nhập WTO, thị trường bảo hiểm (BH) Việt Nam đã có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ, các sản phẩm BH ngày càng đa dạng và được nâng chất rõ rệt. Dĩ nhiên, sự cạnh tranh gay gắt đòi hỏi các doanh nghiệp (DN) trong lĩnh vực này luôn hoàn thiện để tồn tại và phát triển. “Chiếc bánh” thị phần còn lớn Tính đến cuối năm 2008, nước ta có 26 DNBH phi nhân thọ, 11 DNBH nhân thọ, 1 DN tái BH và 10 DN môi giới BH hoạt động với tổng vốn chủ sở hữu gần 18.000 tỷ đồng. Đồng thời, trên thị trường hiện có hơn 100 loại sản phẩm BH phi nhân thọ, khoảng 60 sản phẩm BHNT đang được chào bán. Nếu như năm 2003, doanh thu phí BH toàn thị trường đạt mức 10.390 tỷ đồng thì đến năm 2008, đạt 19.600 tỷ đồng. Năm 2003, doanh thu từ hoạt động tái đầu tư của các DNBH đạt 1.046 tỷ đồng thì đến năm 2008 đạt 6.014 tỷ đồng. Hoạt động tái BH cũng có những chuyển biến rõ nét theo hướng tích cực với cơ cấu phí nhận tái BH từ thị trường nước ngoài đang có xu hướng tăng lên và cơ cấu phí nhượng tái BH ra nước ngoài đang có xu hướng giảm đi. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong năm 2008, các DNBH đã huy động đầu tư trở lại nền kinh tế gần 59.000 tỷ đồng, tăng hơn 10.000 tỷ đồng so với năm 2007. Đồng thời giải quyết bồi thường BH 6.400 tỷ đồng, đảm bảo sự phát triển ổn định của các tổ chức, cá nhân không may gặp rủi ro, hoạn nạn.   Riêng thị trường BH nhân thọ, mảng BH vẫn còn khá mới mẻ ở nước ta, dù không còn trong giai đoạn tăng trưởng phi mã của những ngày đầu tiên, nhưng tiềm năng vẫn rất lớn. Theo nhiều chuyên gia BH, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ dân số trẻ cao nhất thế giới, với hơn 54% nằm trong độ tuổi dưới 30 và thu nhập bình quân đầu người ngày càng được nâng cao, từ đó nhận thức của người dân về tầm quan trọng của BH nhân thọ cũng đang ngày được nâng lên. Do vậy, Việt Nam được xem là thị trường BH “ngon ăn” hàng đầu châu Á, những hợp đồng đơn vị tỷ đồng đã không còn là chuyện hiếm. Chính vì thị trường còn nhiều tiềm năng nên các DNBH nước ngoài đã đua nhau vào nước ta-hiện có 21 DN. Do áp lực bị chia sẻ thị phần cùng ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế toàn cầu đòi hỏi các DN trong nước càng phải nỗ lực hơn nữa. “Yếu còn gặp gió” Theo các chuyên gia tài chính, do năng lực tài chính yếu kém (chưa kể sự hạn chế về chuyên môn và kinh nghiệm của một bộ phận nhân sự ở các DNBH) nên phần lớn DNBH Việt Nam còn lệ thuộc quá nhiều vào hoạt động tái BH. Điều đó thể hiện rất rõ trong nhiều khâu như đánh giá và quản lý rủi ro, tính phí BH, thiết kế sản phẩm, tổ chức kênh phân phối, giám định và bồi thường tổn thất… Không những vậy, giữa các DNBH, hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh đã và đang diễn ra khá phổ biến, dưới nhiều hình thức khác nhau như: giảm phí BH tới mức không được phép, mở rộng điều khoản BH không đúng quy tắc và trả hoa hồng trực tiếp cho khách hàng, dùng áp lực để lôi kéo và ép khách hàng tham gia BH. Về phía khách hàng, hiện tượng trục lợi BH đang ngày càng tăng, phổ biến là các trường hợp khai báo sai sự thật, giả mạo hồ sơ, giấy tờ, thậm chí tự gây thương tích để đòi tiền BH. Khi những nhược điểm trên chưa được khắc phục thì ngành BH lại tiếp tục lao đao do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hiện nay. Thực trạng giảm sút đáng kể các hoạt động xuất khẩu của nước ta (nhất là vào các thị trường Mỹ, Nhật Bản và EU) đã khiến doanh thu phí BH của nghiệp vụ BH hàng hóa vận chuyển, BH thân tàu và BH trách nhiệm dân sự của chủ tàu sụt giảm mạnh. Trong khi đó, hiệu quả huy động vốn đầu tư xã hội, vốn FDI và vốn ODA có dấu hiệu chững lại, nhiều dự án đã bị hoãn lại… đã ảnh hưởng khá nhiều đến khả năng khai thác tăng doanh thu phí của các DNBH phi nhân thọ. Không những vậy, kinh tế suy giảm đã làm cho thu nhập của người dân giảm đi và hệ lụy tất yếu là “khan” khách hàng ở những nghiệp vụ BH du lịch, tai nạn, trợ cấp nằm viện phẫu thuật…; bên cạnh số khách hàng hủy hợp đồng cũng tăng lên. Thị trường tài chính-tiền tệ phập phù cũng ảnh hưởng không nhỏ đến lợi nhuận đầu tư của các DNBH… Đổi mới để phát triển Để tồn tại và tiếp tục phát triển, Tổng Giám đốc BH Bảo Việt Trần Trọng Phúc cho rằng, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ, thay đổi tư duy quản trị, nâng cấp trình độ công nghệ, nhất là công nghệ thông tin, là những ưu tiên hàng đầu của DNBH. Các DNBH trong nước cần tăng cường sự hợp tác, liên kết để phát huy hơn nữa những điểm mạnh về thương hiệu, mạng lưới kinh doanh và sự am hiểu khách hàng… Còn theo Tổng Thư ký Hiệp hội BH Việt Nam Phùng Đắc Lộc, chúng ta cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cụ thể là Luật Kinh doanh BH, cho phù hợp với cam kết WTO, tạo lập các cơ sở pháp lý mới để hỗ trợ DNBH triển khai các loại hình sản phẩm mới. Đồng thời phải có những chính sách linh hoạt, mềm dẻo trước diễn biến của cuộc khủng hoảng và sự tác động của nó đến thị trường BH. Các chuyên gia tài chính cũng khuyến cáo các cơ quan chức năng cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của thị trường tài chính và BH thế giới để giúp các DNBH Việt Nam có thể đưa ra những quyết sách đúng và kịp thời liên quan đến hoạt động tái BH và hoạt động đầu tư tài chính. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh BH và các hoạt động tài chính liên quan để phát hiện và ngăn chặn kịp thời những hiện tượng bất thường cũng như kiên quyết xử lý các trường hợp chiếm dụng vốn và trục lợi BH. Hiệp hội BH Việt Nam cũng phải chủ động nắm bắt thông tin liên quan, đưa ra những khuyến cáo kịp thời đối với các DNBH và cơ quan quản lý Nhà nước để hoạt động BH phát triển lành mạnh hơn. Công ty Korea Life Việt Nam vừa triển khai dịch vụ “Nhắn tin liền. Bảo hiểm ngay!” và trở thành công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng tiện ích nhắn tin qua điện thoại di động.

Với dịch vụ này, ngay sau khi nhận được hồ sơ yêu cầu bảo hiểm và khoản phí bảo hiểm đầu tiên từ khách hàng, đại lý bảo hiểm sẽ gửi tin nhắn về tổng đài dịch vụ của công ty. Toàn bộ chi tiết tin nhắn, thời gian gửi tin và người gửi sẽ được dùng làm căn cứ để xác định thời điểm hiệu lực của bảo hiểm tạm thời nên sẽ đảm bảo tính khách quan trong việc bồi thường.(Ng.Quang)